-
1 уем
сущ.1) вы́емка, вы́емташ уемы — вы́емка ка́мня
2) вы́боинастенадагы пуля уемнары — вы́боины на стене́ от пуль
3) горн. вруб ( узкая щель в горной породе)4) биол. вы́резкаагач кабыгындагы уем — вы́резка на коре́ де́рева
5) вы́рез, про́йма ( в одежде)яка уемы — вы́рез воротника́
җиң уемы — про́йма
6) проёмишек уемы — дверно́й проём
тәрәзә уемында — в проёме окна́
7) воен. про́резь ( в прицельном приспособлении огнестрельного оружия)төзәгеч уемы — про́резь прице́ла
8) разре́зкүз уемы — разре́з глаз
9) ни́шакоридорның ике ягындагы уемнар — ни́ши по обе́им сторона́м коридо́ра
10) спец. гнездо́патрон уемы — гнездо́ для патро́на
11) уча́сток, клочо́к земли́алда бер уем болын — впереди́ небольшо́й уча́сток лу́га
-
2 изү
I перех.1) мять, измя́ть; размина́ть/размя́тьбәрәңге изү — размя́ть (варёный) карто́фель
2) меси́ть, заме́шивать/замеси́ть, разме́шивать/размеси́ть (глину, известь, раствор)камыр изү — замеси́ть те́сто
камыр изә торган машина — тестомеси́лка
3) дави́ть, разда́вливать/раздави́ть (лимон, апельсин, виноград)4) смина́ть, придави́ть, подмя́ть под себя́, искале́чить, изуве́чить, си́льно помя́тьаю аучыны шактый нык изгән — медве́дь си́льно помя́л охо́тника
5) тере́ть, растере́ть (краску, желтки)буяуларны йомырка сарысы белән изү — растере́ть кра́ски на яи́чном желтке́
буяу изүче — расти́рщик кра́сок
изеп ясалган буяу — тёртая кра́ска || растира́ние
6) разводи́ть/развести́ (на чём-л.) (краску в олифе, порошок в воде)акбурны җилемдә изү — развести́ мел на кле́е || разведе́ние
7) топта́ть, истопта́ть, выта́птыватьмал-туар чәчүлекне изеп бетергән — скоти́на истопта́ла посе́вы
8) перен. дави́ть, угнета́ть, му́чить, тяготе́ть (одиночество, горе, несчастье, мысль о разлуке)йөрәкне кайгы изә — тоска́ да́вит се́рдце
9) угнета́ть, эксплуати́ровать || гнёт, угнете́ние, ярмо́, и́го; эксплуата́циямилли изү — национа́льный гнёт
капитал изүе астында яшәү — жить под гнётом капита́ла
•- изеп куюII сущ.1) во́рот, вы́резкүлмәк изүе — во́рот руба́хи, пла́тья
изү уемы — вы́рез во́рота, вы́емка
изү ую (алу) — вы́кроить (сде́лать) вы́рез на груди́
2) грудь, пе́ред испо́дней оде́ждыизүе ачык — грудь нараспа́шку, с распа́хнутым во́ротом
изүенә брошка кадаган — на грудь прико́лота бро́шка
изүе тулы тәңкә — вся грудь в зо́лоте ( в монетах)
чигүләп эшләнгән изү — вы́шитая грудь оде́жды
4) диал. за́гнутый край тка́ни -
3 тәрәз
сущ.1) окно́, око́шко, око́нце || око́нныйтәрәз кую — вставля́ть/вста́вить окно́
зур тәрәз — большо́е окно́
ян тәрәз — боково́е окно́
касса тәрәзсе — ка́ссовое око́шко (око́нце)
тәрәз уемы — око́нный проём
тәрәз рамы — око́нная ра́ма
2) разг.; перен. окно́ (пустая клетка в графе, расписании и т. п. и соответствующее ей нерабочее время)3) ист. ке́лья в медресе́ ( где жил сторож)•- тәрәз өсте
- тәрәз канаты
- тәрәз капкачы
- тәрәз өлгесе
- тәрәз күзе
- тәрәз тупсасы
- тәрәз төбе
- тәрәз яңагы•• -
4 эшләпә
сущ.1) шля́па, шля́пка (фетровая, соломенная, камышовая) || шля́пный, шля́почныйэшләпә түбәсе — тулья́ шля́пы
хатын-кыз эшләпәсе — да́мская шля́пка
эшләпә калыбы — шля́пный шабло́н
эшләпә астары — шля́пная подкла́дка
эшләпә лентасы — шля́почная ле́нта
2) шля́пка (гвоздя, подсолнуха, гриба) || шля́почныйэшләпә уемы — шля́почный вы́ем
3) перен.; разг. шля́па, растя́па
См. также в других словарях:
амбразура — 1. махс. Стенада тәрәзә яки ишек уемы 2. Хәрби ныгытмаларның стеналарында яки хәрби судно башнясында ату өчен ясалган махсус тишек … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
бака — 1. Арткы озын аяклары йөзәргә һәм сикерергә җайлашкан койрыксыз җир су хайваны 2. Кабырчык эчендә яшәүче хайван (моллюск) тур. кабырчык бакасы 3. Ялкынсынулы, шешенкеле авыруларның гомуми атамасы күкрәк бакасы, тамак бакасы, теш бакасы 4. Капкада … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җепсә — и. 1. Сосада шүрене урнаштыру торган таякчык; шүре күчәре. диал. Тәгәрмәч теше, киги 2. Өй яки каралты кыегында түбә такталарын беркетү өчен бәпкәләргә аркылы кагылган агач. Гомумән берничә тактадан ясалган әйбердә (койма, капка һ. б.) такталарны … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
табан — I. и. 1. Аякның җиргә (җирлеккә) баса торган аскы йөзе 2. иск. Аяк табанының уртача озынлыгы кадәр озынлык үлчәү берәмлеге бер табан җир 3. Аяк киеменең җиргә баса торган аскы өлеше, төбе, олтаны 4. Чана, чаңгы кебек шуып йөри торган… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
уеп-уеп — Телем телем, уем уем итеп 2. Эз калдыру, буразна ясау, еру. Яргалау, җәрәхәтләү 3. Үтне, очлы нәрсә белән чокып язу, рәсем ясау һ. б. 4. Кием теккәндә яка, җиң уемы ясау … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
форточка — Бүлмә, бина һавасын җилләтү өчен тәрәзәгә уелган кечкенә пыяла ишекчә; шуның белән ябыла торган тәрәзә уемы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ябык — I. с. 1. Тире астында май катламы булмаган; көр түгел, арык; киресе: симез 2. Һава торышы начар булу сәбәпле, игеннәр уңмаган, азыкка мохтаҗлык зур булган (ел) заманалар авыр, еллар ябык. ЯБЫК ТУФРАК – Кирәкле тозларга, ашламага ярлы туфрак. II.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
